پوشک بچه، نیم میلیون تومانِ ناقابل!

این روزها تورم بر همه ابعاد زندگی مردم تاثیر گذاشته است. هر روز ارزش پول پایین تر می آید و در مقابل آن قیمت اغلب کالاها چه ضروری و چه غیرضروری چندین برابر می شود. شاید در روزهای پرتلاطم بازار ارز و سکه، می توانستیم خودمان را دلداری دهیم که ایرادی ندارد، ما که طلا و سکه نمی خواهیم، ارز هم به کارمان نمی آید. هرچند ته ذهنمان می دانستیم که اثرش کم کم بر زندگی مان آشکار خواهد شد! آرام آرام دامنه نوسان و گرانی به بازار موبایل، لوازم خانگی، مسکن، دارو و کمی بعد به مواد خوراکی نیز رسید. اما امروز دیگر تورم و گرانی از جیب مردم فرسنگ ها جلوتر زده طوری که با دیدن قیمت ها روزی چندبار این جمله را یا می گوییم یا می شنویم که بیچاره آنکه می خواهد جهیزیه بگیرد، بیچاره آنکه می خواهد عروسی کند، بیچاره آنکه بیمار دارد، بیچاره آنکه خانه ندارد و …؛ اما گرانی ها حالا بازار کودک و نوزاد را نیز بی نصیب نگذاشته و بازاری مانند پوشک بچه حتی افزایش دو برابری قیمت را هم به خود دیده است. از طرفی سایه کمبود اجناس مختص کودکان نیز بر بازار افتاده است، کمبودی که از کاهش تولید ناشی نشده و به احتکار و سوداگری در بازار مربوط می‌شود. بنا‌بر گفته فعالان بازار، پوشک‌هایی که در بازار کمیاب شدند، محصولاتی هستند که با کمی جست و جو می توان پیدایشان کرد اما نه با قیمت مصوب و این به معنای سودجویی عده‌ای در این حوزه است.

آن چه طی ماه های گذشته بر قیمت پوشک گذشت

البته باید گفت این میراث از وزارت صمت پیشین به یادگار مانده و وزیر فعلی نیز گویا چندان اعتقادی به تغییر در وضعیت بد گذشته را ندارد. در سوی دیگر گوش مردم نیز از وعده های مدیران نساجی و صنایع سلولزی این وزارتخانه برای مدیریت تولید و کاهش قیمت‌ها پر شده است. جالب آنکه این بستر اقتصادی هم مانند سایر همتاهای خود، یک بازار است و چندین تعبیر و تفسیر از سوی مسئولان! طوری که وزیر وعده پیگیری معضلات می دهد اما مدیرکل صنایع نساجی، پوشاک و سلولزی همان وزارت خانه، ادعا می کند تمام مواد اولیه تولید پوشک از گمرکات ترخیص، در چرخه تولید قرار دارد و هیچ کمبودی در بازار پوشک نیست! در این آشفته بازار، طبیعی است که نه تنها قیمت پوشک کاهش پیدا نکند، بلکه شاهد ورود پوشک های احتکار شده به بازار و عرضه با نرخ های جدید نیز باشیم. به طوری که تاریخ تولید و قیمت درج شده بر روی این پوشک‌ها مربوط به ماه های قبل است، اما با قیمت جدید (تقریباً ٢ برابر) به مشتریان عرضه می‌شوند. به عنوان مثال یک بسته پوشک ٢۴ عددی سایز ۶ با تاریخ تولید تیرماه و قیمت ٧٢ هزار تومان حالا با نرخ ۱٢۰ تا ۱٣٢ هزار تومان به مشتریان عرضه می‌شود. بماند که در بخش دیگر این بازار، از پوشک پمپرز ۴۰۰ هزار تومانی تا پریمای ۴۴۰ تومانی و پوشک بارلی ۴ عددیِ ۵٣۰ هزار تومانی هم می توان پیدا کرد! در عین حال پوشک های تولیدی فعلی نیز با همان نرخ های بالای یک ماه پیش عرضه می‌شوند و وعده‌های مسئولان برای مدیریت قیمت و بازار عملی نشده است. ظاهرا اعتراضات مردم، رسانه‌ها و حتی مقام معظم رهبری تنها منجر به بهبود شرایط ترخیص و تأمین مواد اولیه تولید پوشک شده، اما در خروجی موضوع اتفاقی رخ نداده و این کالا همچنان با نرخ های بالای قبلی عرضه می‌شود.

چرایی گرانی خزنده در بازار پوشک

اما یکی از دلایلی که در این مواقع درباره افزایش قیمت اقلام اساسی اعلام می شود بالا بودن نرخ مواد اولیه است. یکی از این مواد، پودر جاذب است که در لایه میانی پوشک استفاده می‌شود؛ مانند سوپرجاذب‌هایی که در تهیه پوشک بچه مورد استفاده قرار می‌گیرد و اتفاقا دلیل افزایش قیمت پوشک نیز ناشی از افزایش قیمت مشتقات پروپیلن مثل سوپرجاذب‌ها است. در تولید پوشک نوعی افزودنی، مورد نیاز صنایع تولیدکننده است که این افزودنی جاذب رطوبت بوده و هم اکنون نیاز کشور به این افزودنی از طریق واردات تأمین می‌شود. از طرفی طبق گزارش فارس،  واردات این افزودنی در ماه‌های اخیر بسیار سخت شده و قیمت این ماده افزایش یافته است. در نتیجه با افزایش قیمت افزودنی اکسید کلسیم، قیمت سوپرجاذب‌ها یا SAP افزایش می‌یابد و در نهایت قیمت پوشک نیز به صورت قابل توجهی افزایش یافته است. در این میان گفته می شود که امکان تولید این ماده افزودنی که هم اکنون از خارج از کشور وارد می‌شود، وجود دارد  ولی متأسفانه سیاست‌گذاری‌ها به گونه‌ای نبوده که پتروشیمی‌ها به سمت تولید این ماده افزودنی حرکت کنند. تکنولوژی تولید این ماده خیلی هم پیچیده نیست و اگر انگیزه لازم ایجاد شود، پتروشیمی‌ها می‌توانند برای تولید آن اقدام کنند.

قیمت یک میلیونی پوشک هر کودک در یک ماه

متاسفانه شیب رشد قیمت پوشک طی یکی، دو سال اخیر آنقدر تند بوده که به دلیل مشکلات اقتصادی، بسیاری خانواده ها مجبور به گرفتن زودهنگام پوشک از کودکانشان شده‌اند. به گفته روانشناسان، این موضوع می تواند آثار روانی منفی قابل ملاحظه‌ای بر کودکان داشته باشد. در عین حال، بالارفتن هزینه بچه داری از ابتدای تولد نوزاد، عاملی برای کاهش انگیزه زوج‌ها به فرزندآوری محسوب شده و بر نرخ جمعیت اثرگذار است. از همین رو شاید بتوان گفت نظارت بر عملکرد و قیمت گذاری کارخانه های تولیدکننده پوشک اهمیتی کمتر از کنترل بازار کالاهای اساسی ندارد. قیمت بالای پوشک کودک ماهانه هزینه بالایی را به خانوارهای دارای کودک زیر ٣ سال تحمیل کرده است. به عنوان مثال قیمت درج شده بر روی یک بسته ٢۰ عددی پوشک سایز ۴ کودک ۵٣۰ هزار تومان است و به عبارتی خانوارها بابت هر عدد پوشک حدود ٢۶ هزار و پانصد تومان هزینه می‌کنند. اگر هر کودک به طور متوسط روزانه ۵ تا ۶ عدد پوشک مصرف کند، هزینه خرید روزانه پوشک خانوار دارای یک فرزند زیر ٣ سال ماهانه ۴ میلیون و ۶٨۰ هزار تومان می‌شود؛ روندی که با سیاست گذاری و تاکید مسئولان بر لزوم رشد جمعیت کشور منافاتی گسترده دارد!